Kuzey Kıbrıs’ta Ne Kadar Türk Var?
Bazen, bir yerin nüfusu hakkında düşündüğümüzde, sayılar çoğu zaman soğuk ve uzak gelir. Ama bir şehri ya da bölgeyi anlamaya çalıştığınızda, o sayılara insan hikâyeleri, anılar, günlük yaşamın ritmi de katılır. İşte Kuzey Kıbrıs da tam olarak böyle bir yer: sadece nüfusla değil, yaşamla, insanların yüzleriyle ve hikâyeleriyle var. Peki, Kuzey Kıbrıs’ta gerçekten ne kadar Türk var?
Kuzey Kıbrıs’ın Demografik Yapısı
Kuzey Kıbrıs, bildiğiniz gibi, 1974’teki Kıbrıs Barış Harekatı’ndan sonra Türklerin yoğunlukta olduğu bir bölge olarak şekillendi. Bugün, resmi verilere göre Kuzey Kıbrıs’ta yaklaşık 350 bin kişi yaşıyor. Bu nüfusun büyük bir kısmı, yani %70’i Türk. Kalan kısmı ise, çoğunlukla Kıbrıs’ın yerel halkı olan Rumlardan, diğer azınlık gruplarından ve tabii ki, çeşitli nedenlerle orada yaşayan göçmenlerden oluşuyor.
Ama bu sayılar sadece bir başlangıç. Gerçekten Kuzey Kıbrıs’ta yaşayan Türklerin kimlikleri, hayatları ve orada bulundukları koşullar da oldukça derin. Bunu anlayabilmek için, biraz geçmişe gitmek gerekiyor.
Kıbrıs’a İlk Adım
Çocukluğumdan hatırladığım birkaç şey var Kıbrıs’la ilgili. Babaannem, her yaz başı, “Oğlum, bir Kıbrıs’a gitsek!” derdi. O zamanlar çok ciddiye almazdım. Ama sonra büyüdüm, yıllar geçti ve bir gün gerçekten gittiğimde anladım. Kuzey Kıbrıs’ı anlatan herkesin gözlerinde bir “özlem” vardı. O yıllar, 1974’te olanları yaşamamış insanlardan, evet, anlatanlar vardı. Ama anlamadım. Kuzey Kıbrıs’ta Türk olmak, aslında bir aidiyet meselesi gibi görünüyor. Bazen o aidiyeti, sadece sayılardan ve istatistiklerden değil, evlerin sokaklarındaki sıcak ilişkilerden anlamak mümkün.
Türkler, Sadece Sayılar mı?
Kuzey Kıbrıs’ta ne kadar Türk var sorusu, tek bir doğru cevaba sahip değil. 350 bin kişinin çoğu Türk dedik, ama bunun ötesinde bir şeyler var. İşin içinde, o insanların kaderlerini, geçmişini, oraya geliş sebeplerini anlamak gerekiyor. Bugün Kuzey Kıbrıs’taki Türk nüfusunun bir kısmı, adada doğmuş, büyümüş ve hayatını burada kurmuş insanlar. Bir kısmı ise, yıllar önce Türkiye’den gelen göçmenlerin çocukları. Her birinin hikâyesi farklı ama ortak payda, adada “Türk” olmanın bazen kimlikten çok daha fazlası olması.
Geçen yaz, bir arkadaşımın düğününe gitmiştim. Düğün, Lefkoşa’daki eski bir köy evinin avlusunda yapılıyordu. Bir yanda eski Kıbrıs taşları, bir yanda geleneksel Türk düğünü. Ama bir fark vardı: Buradaki insanlar, Kıbrıs Türkü. Fark ettiğinizde, belki de Kuzey Kıbrıs’taki Türklerin geçmişinin daha derinlere gittiğini görüyorsunuz. Şehrin sokaklarında gezerken, sadece “Türk” olmakla kalmayıp, “Kıbrıs Türkü” olmanın da ne demek olduğunu hissediyorsunuz.
Kuzey Kıbrıs’ta Türk Nüfusunun Geleceği
Şimdi, rakamlarla dönelim biraz. Kuzey Kıbrıs’ta Türk nüfusunun oranı hala yüksek, fakat son yıllarda adada yaşayan yabancı nüfus artış gösteriyor. Özellikle Türkiye’den gelen öğrenciler, iş gücü göçü ve diğer sebeplerle adadaki yabancı nüfus artmış durumda. Bu da demek oluyor ki, Kuzey Kıbrıs’ta Türklerin oranı yavaş yavaş azalma eğiliminde.
Evet, bir taraftan Kuzey Kıbrıs’taki Türk nüfusunun yapısı genç, dinamik bir yapıya bürünüyor. Birçok genç, Türkiye’den gelen eğitim fırsatlarıyla orada eğitim alıyor ve kalıyor. Hem iş gücü hem de sosyal yaşamda, Türkler önemli bir yer tutuyor. Ama bununla birlikte, Kuzey Kıbrıs’ta yabancı nüfusun artması, ekonomik ve sosyal yapıyı değiştiriyor.
Geçenlerde, yine bir sohbet esnasında, bir arkadaşım bana “Kuzey Kıbrıs’ta Türk kalacak mı?” diye sormuştu. Bu soruya cevabım kısa ve netti: “Türk kalacak, ama zamanla Kıbrıs’ın kimliği daha da çeşitlenecek.” Adada kimlik ve aidiyet meselesi, bence çok daha farklı bir boyutta şekilleniyor. Burada Türk olmak, bir geçmişin ve bir kültürün izlerini taşırken, yarının Kıbrıs’ı belki de çok daha kozmopolit olacak.
Sonuç: Kimlik ve Aidiyet
Kuzey Kıbrıs’ta ne kadar Türk var sorusu, sayılardan daha fazlasını içeriyor. Türk nüfusu, adanın sosyal dokusunun temel taşlarından biri, ama bu kimlik, sadece nüfusla ölçülmemeli. O kadar çok katman var ki, sayılar yalnızca bir başlangıç. İnsanlar, zamanla bu kimliklerini şekillendiriyorlar, geçmişten gelen izlerle, geleceğe doğru adımlar atıyorlar. Eğer bir gün orada yaşamayı düşünürseniz, sadece sayıları değil, sokakları, caddeleri, kafeleri, kahvelerini ve en önemlisi de insanların hikâyelerini dinleyin. Çünkü işin sırrı, tam burada; sayılarla değil, o sayılar arasında sıkışan hikâyelerde.
Kuzey Kıbrıs’ta Türkler, sadece orada yaşayanlar değil, bir kültürün, bir aidiyetin, bir geçmişin taşıyıcıları. Bugün Türkler hala orada, ama kim bilir, yarının Kıbrıs’ı nasıl şekillenecek?