Cumhuriyet Kurulduğunda Dolar Kaç TL’ydi? Ekonomik Bir Zaman Yolculuğu
Merhaba dostlar! Diyelim ki birlikte bir zaman makinesine bindik — ama bu makine ne ışınlanıyor ne de zamana geri götürüyor; bizi 1923 Türkiye’sine götürüyor. O günlerde sokaklar çamurluydu, adımlar karışıktı, ama ekonomi tablosu bugüne kıyasla oldukça sadeydi. Peki, o zamanlar bir Amerikan Doları ile kaç Türk Lirası alınabiliyordu? Haydi bu meraklı yolculuğa çıkalım.
1923: Yeni Bir Cumhuriyet, Yeni Bir Para Birimi — Ve 1 USD = 1.67 TL
1923 yılında, yani Cumhuriyet’in ilan edildiği yılda, 1 Amerikan Doları’nın resmi değeri yaklaşık 1.67 Türk Lirası olarak kaydedilmiş. ([Dayi Bilir][1])
Yani kısacası; bugün cepte bir dolar, o günlerde 1.67 liraya denk geliyordu. Hayal edin: “Amerikan suprası”na 1 dolar, 1.67 liraya kapı açıyordu!
Bu kuşkusuz ekonomi tarihimizin en sade dönemlerinden — hem döviz bürosu yok, hem dijital kur yok, sadece kağıt para ve bozuk para…
1920’ler–1930’lar: Dalgalı Kur, Kurumsallaşma ve Dalgalı Ekonomi
1924’te dolar, 1.93 TL’ye yükselirken, 1925’te yeniden 1.87 TL’ye gerilemiş. ([Usta Yemek Tarifleri][2])
1930 yılına gelindiğinde ise 1 USD yaklaşık 2.12 TL olmuş. ([1000Kitap][3])
Yani Osmanlı’dan kalma “ilk TL”, o yıllarda döviz kurlarında dalgaya rağmen büyük çöküş yaşamamış — ekonomi nispeten istikrarlıymış gibi görünüyor.
Bu istikrar, döneminin dünya ekonomik sistemleriyle kıyaslandığında bile bir lütuf gibi: Savaşların ardından kurulmuş yeni bir devlet, sınırlı dış borç, kontrollü para arzı…
Günümüze Yansıması: 1923’ten 2025’e Uzun Bir Serüven
Bugünlerde 1 dolar, yüzlerce, binlerce, on binlerce Türk Lirası’na denk geliyor. Döviz kurları, enflasyon, ekonomik politikalar, uluslararası finans — her şey değişti.
Ama geçmişe bakınca, 1923’te 1.67 TL olan dolar kuru, bize iki şey hatırlatıyor:
1. Para biriminin alım gücü ve zamanın ekonomik koşulları ne kadar farklı olabiliyor.
2. Her ekonomik kriz, her dış politika değişikliği ve her kur dalgalanması, bu sayılara yeni bir satır ekliyor — bazen kırılganlık, bazen yeniden yapılanma.
Geleceğe Bakış: Tarih Dersinden Öğrenilecekler
Peki bu geçmiş, bize bugün — ve yarın — ne söylüyor?
Eğer ekonomi yönetiminde istikrar, kur kontrolü, şeffaf para politikası varsa; belki bir gün kurun istikrarına dönme umutları doğar. Çünkü bir zamanlar bu topraklarda, 1 USD = 1‑2 TL’ye denk geliyordu.
Ekonomi sadece rakamlar değil: Toplumsal güven, üretim kapasitesi, dış ticaret dengesi, enflasyon kontrolü gibi “karmaşık” değişkenlerle şekilleniyor. 1923’ün o sade kur tablosu, bugün için bir hatırlatıcı olabilir: Basit formüller yetersiz — dengeli politikalar, sürdürülebilir ekonomi önemli.
Geçmişten ders alınırsa, belki gelecek için daha sağlam adımlar atılır.
Neden Bu Bilgi Önemli? — Kur, Tarih ve Kimlik
Bu sorunun cevabını bilmek yalnızca “kaç TL idi” merakı için değil: Aynı zamanda “Ekonomi nasıl değişti?”, “Para neden değer yitirdi?”, “Geçmişte ne vardı, bugün ne var?” diye düşünmek için de.
Çünkü kur sadece rakam değil; bir dönemin hikâyesi. 1923’teki 1.67 TL’lik dolar, hem o dönemin ekonomik dengelerini hem de o dönemin toplumsal şartlarını anlatıyor.
Ve biz bugün, 1923’ün o sade kuruyla bugünün çalkantılı dolar/TL tablosunu yan yana koyunca — evet — sorguluyoruz; tartışıyoruz; belki bir çıkış yolu arıyoruz.
—
Siz ne düşünüyorsunuz? 1923’te 1.67 TL olan dolar, bugünün kaotik kuruna bakınca neler çağrıştırıyor? Ekonomik istikrar sizce mümkün mü? Yorumlarınızı bekliyorum, gelin birlikte tartışalım!
[1]: “1923 yılında 1 dolar kaç TL? – dayibilir.com”
[2]: “Cumhuriyet kurulduğunda 1 dolar kaç tl idi?”
[3]: “1923 Yılında dolar kuru – 1000Kitap”